(Ảnh: Deemerwha studio/Shutterstock)

ESG là gì? Ngành công nghiệp ESG lớn mạnh ra sao? Mối quan hệ giữa ESG và chính phủ?

 Bình luậnBảo Nguyên •  18/11/22

Tiền bạc và quyền lực đã cùng hợp sức để ngành công nghiệp ESG có thể lớn mạnh nhanh chóng trên quy mô toàn cầu. Kết quả là, một cấu trúc quyền lực mới xuất hiện, thường xuyên vượt trên luật pháp quốc gia. Người ta đã dự đoán được kết cục tồi tệ từ xu hướng ESG mạnh mẽ hiện nay.

Vào năm 2022, giữa bối cảnh suy thoái kinh tế, lạm phát kỷ lục và thị trường chứng khoán lao dốc, một hệ tư tưởng doanh nghiệp được biết đến với tên viết tắt ESG đã xuất hiện từ chỗ ít được biết đến và trở thành một chủ đề nổi bật. Nó đã được gọi với mọi cái tên, từ công cụ quản lý rủi ro và phong trào vì một thế giới trong sạch hơn, công bằng hơn, cho đến \”trò lừa đảo” và thậm chí — trong một dòng tweet của Elon Musk — “hiện thân của ác quỷ”.

Bản thân thuật ngữ này là không rõ ràng; ESG là một tập hợp của các trào lưu về môi trường, xã hội và quản trị. Thành phần môi trường bao gồm những thứ như chuyển đổi sang năng lượng gió và mặt trời từ nhiên liệu hóa thạch và sang xe điện từ xe chạy bằng xăng.

Thành phần xã hội bao gồm công bằng chủng tộc và giới tính, đào tạo về tính đa dạng cho nhân viên, công bằng kinh tế và kiểm soát súng. Thành phần quản trị tập trung vào cách các công ty được điều hành và bao gồm các hạn ngạch về chủng tộc và giới tính đối với hội đồng quản trị, ban quản lý và nhân viên của công ty, và – trong trường hợp của công ty Exxon – việc đưa những người ủng hộ năng lượng xanh vào hội đồng quản trị.

Trào lưu ESG

Phong trào ESG là một phái sinh của các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) của Liên hợp quốc. Có tất cả 17 SDG, từ “không nghèo, không đói, và sức khỏe tốt” đến “sản xuất và tiêu dùng có trách nhiệm” và “xã hội hòa bình và hòa nhập vì sự phát triển bền vững”.

Năm 2019, Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), một cuộc họp thường niên của các nhà lãnh đạo chính trị và doanh nghiệp quyền lực nhất thế giới tại Davos, Thụy Sĩ, đã ký kết quan hệ đối tác chiến lược với Liên Hợp Quốc để thúc đẩy các SDG trong toàn bộ khu vực doanh nghiệp. Được lãnh đạo bởi người sáng lập kiêm Chủ tịch Klaus Schwab, WEF đã ban hành “Tuyên ngôn Davos 2020: Mục đích chung của một công ty trong cuộc Cách mạng Công nghiệp Lần Thứ tư”.Ông Klaus Schwab, người sáng lập và Chủ tịch điều hành của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, phát biểu tại Trung tâm Đại hội trong cuộc họp thường niên của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ở Davos, Thụy Sĩ, ngày 23/05/2022. (Ảnh: Fabrice Coffrini/AFP qua Getty Images)

Bản tuyên ngôn tuyên bố rằng “một công ty không chỉ là một đơn vị kinh tế tạo ra của cải. Nó đáp ứng nguyện vọng của con người và xã hội như là một phần của hệ thống xã hội rộng lớn hơn”.

Trong cuộc họp thường niên, ông Schwab đã nói với các Giám đốc điều hành công ty và các nhà lãnh đạo thế giới đang tụ họp, “Hãy rõ ràng, tương lai không chỉ đang xảy ra; tương lai được xây dựng bởi chúng ta, bởi một cộng đồng mạnh mẽ ở đây trong căn phòng này. Chúng ta có phương tiện để cải thiện tình trạng của thế giới”.

Vào ngày 04/11, 100 giám đốc điều hành của Liên minh Các Nhà lãnh đạo Khí hậu CEO đã gửi một lá thư chung tới những người tham dự Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP27), nêu rõ: “Chúng tôi sẵn sàng sát cánh cùng các chính phủ để đưa ra hành động khí hậu táo bạo”.

“Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang phát thải ròng bằng 0 đòi hỏi sự hợp tác đáng kể và chia sẻ trách nhiệm giữa khu vực tư nhân và khu vực công”.

Các bên ký kết bức thư bao gồm Coca-Cola, Dell, Hewlett Packard, Microsoft, Nestle, PepsiCo, Siemens, Sysco và Unilever.

Phát biểu tại hội nghị COP27, cựu Phó Tổng thống Al Gore cũng đồng tình khi cho biết: “Chúng ta cần 4,5 nghìn tỷ USD mỗi năm để thực hiện quá trình chuyển đổi này, và điều đó chỉ có thể đạt được bằng cách mở khóa khả năng tiếp cận vốn tư nhân”.

Cây bút và nhà phân tích chính trị Michael Rectenwald nói với The Epoch Times: “Đây là một chiến dịch khổng lồ đã di căn ra hầu hết thế giới doanh nghiệp. Các xúc tu của WEF mở rộng đến hầu hết mọi lĩnh vực của xã hội”.

Hơn 500 tập đoàn lớn nhất thế giới đã ký cam kết hỗ trợ các mục tiêu ESG trong các ngành bao gồm ngân hàng, bảo hiểm, quản lý tài sản, công nghệ, truyền thông, năng lượng, sản xuất và vận tải. Những cam kết này được ký như một phần của tư cách thành viên trong các câu lạc bộ quốc tế như Hành động Khí hậu 100+ (Climate Action 100+), Liên minh Tài chính Vì Phát thải Ròng bằng 0 Glasgow (Glasgow Financial Alliance for Net Zero), Liên minh Hoạt động Ngân hàng Vì Phát thải Ròng bằng 0 (Net Zero Banking Alliance) và Liên minh Nhà quản lý Tài sản Vì Phát thải Ròng bằng 0 (Net Zero Asset Managers Alliance).

Không có phân khúc nào của nền kinh tế Mỹ nằm ngoài tầm với của phong trào này.

Từ các viện nghiên cứu của Liên hợp quốc và các phòng hội nghị của WEF, ESG sau đó được truyền sang thế giới doanh nghiệp thông qua Phố Wall, được tiếp thị như một chiến lược đầu tư để các công ty tuân theo—một cách tự nguyện hoặc không tự nguyện.

Bà Carole Crozat, Trưởng bộ phận nghiên cứu đầu tư bền vững của BlackRock, giải thích với các nhà đầu tư rằng “trong khi đo lường sự liên kết của các khoản đầu tư với các SDG của Liên Hợp Quốc là một nhiệm vụ phức tạp và đang được phát triển, chúng tôi tin rằng việc tích hợp chúng vào các quyết định đầu tư có thể giúp đảm bảo hiệu quả tài chính dài hạn”.

Bà Crozat cho biết: “Chuyển hướng vốn sang các SDG của Liên hợp quốc có thể mang lại 12 nghìn tỷ USD cơ hội thị trường liên quan đến lợi ích xã hội và môi trường lâu dài của chúng ta\”.Ngày 06/11/2022, Hội nghị lần thứ 27 về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP27) đã khai mạc tại Ai Cập. (Ảnh: STRINGER/AFP qua Getty Images)

Các công ty đã tuân thủ ESG như thế nào?

Về nguyên tắc, ESG có nghĩa là các công ty nhìn vượt ra ngoài việc kiếm lợi nhuận và xem xét các vấn đề chính trị và đạo đức cao hơn, chẳng hạn như tình trạng của trái đất; trên thực tế, điều đó có nghĩa là các tập đoàn trở thành người đại diện chính trị cho các mục đích của phe cánh tả. Khái niệm này còn được gọi là “chủ nghĩa tư bản của các bên liên quan”, đã được các CEO trên khắp thế giới doanh nghiệp công khai tán thành.

CEO của Bank of America và là Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Quốc tế WEF, ông Moynihan, cho biết: “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng các công ty thực hiện tốt ESG cuối cùng sẽ có kết quả tốt hơn… Nó định nghĩa chủ nghĩa tư bản theo cách mà mọi người muốn định nghĩa nó, đó là chủ nghĩa tư bản của các bên liên quan và giải quyết các vấn đề lớn của thế giới\”.

Chủ nghĩa tư bản của các bên liên quan có nghĩa là thay vì chịu trách nhiệm trước các cổ đông, các CEO sẽ tập trung vào nhân viên, môi trường và xã hội nói chung. Với tư cách là người đứng đầu Hội nghị Bàn tròn Kinh doanh, một câu lạc bộ của các tập đoàn lớn nhất Mỹ, ông Jamie Dimon, Giám đốc điều hành của JPMorgan Chase, đã hoan nghênh thông báo của tổ chức này vào năm 2019 rằng các Giám đốc điều hành của công ty từ nay về sau sẽ tuân theo hệ tư tưởng của các bên liên quan, nói rằng giấc mơ Mỹ đang “suy tàn” và rằng “những nguyên tắc hiện đại này phản ánh cam kết vững chắc của cộng đồng doanh nghiệp để tiếp tục thúc đẩy một nền kinh tế phục vụ tất cả người Mỹ”.

Theo nguyên tắc ESG, các ngân hàng hướng tới các bên liên quan như JPMorgan Chase đã từ chối cho các công ty khoan dầu ở Alaska vay. Delta Air Lines, Coca-Cola và Major League Baseball đã đấu tranh chống lại luật ID cử tri (luật yêu cầu người bỏ phiếu cung cấp bằng chứng về danh tính trước khi bỏ phiếu) ở Georgia, thứ mà họ cho là phân biệt chủng tộc.

Các công ty thực phẩm lớn nhất thế giới như Nestle, Danone, Kellogg\’s, General Mills và Unilever khuyến khích—và đôi khi gây áp lực—hàng trăm nghìn nông dân cung cấp thực phẩm cho họ áp dụng phương pháp canh tác được Liên Hợp Quốc phê duyệt gọi là “nông nghiệp tái tạo”.

Theo như một số các mục tiêu của Liên Hợp Quốc và ESG nhằm giảm các vụ xả súng, các ngân hàng bao gồm Citibank đã hạn chế cho vay đối với ngành công nghiệp vũ khí. Các công ty thẻ tín dụng Visa, Mastercard và American Express bắt đầu theo dõi các giao dịch mua từ các cửa hàng súng.

Chủ tịch Amalgamated Bank Priscilla Sims Brown đã tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn với CBS rằng “ở đâu có thể có hoạt động mua bán súng có ý định phục vụ cho thị trường chợ đen hoặc chúng tôi thấy các cách thức mua súng lặp lại được thực hiện tại nhiều cửa hàng súng… chúng tôi có thể cung cấp thông tin đó cho cơ quan chức năng để điều tra”. PayPal đã tiến thêm một bước và từ chối cho phép các dịch vụ thanh toán của mình được sử dụng để mua súng hoặc đạn dược.Những người biểu tình phản đối lập trường của The Walt Disney Co. chống lại luật Florida vừa được thông qua bên ngoài trụ sở chính của công ty ở Burbank, California, Mỹ, vào ngày 06/04/2022. (Ảnh: Jill McLaughlin/The Epoch Times)

Theo các tiêu chí xã hội của ESG, Disney đã đấu tranh để bãi bỏ luật của Florida cấm dạy các chủ đề tình dục cho học sinh từ mẫu giáo đến lớp ba, điều mà Disney cho là vi phạm nhân quyền. Các Giám đốc điều hành của Disney cũng đã thông báo trong một cuộc họp nhân viên rằng họ đang “thêm tính đồng tính” và “thúc đẩy một chương trình về người đồng tính không quá bí mật” trong các chương trình dành cho trẻ em mà họ sản xuất.

Tất cả các tập đoàn bắt đầu triển khai đào tạo về tính đa dạng, công bằng và hòa nhập cho nhân viên, với Coca-Cola kêu gọi nhân viên “ít tính da trắng hơn” và công ty quản lý tài sản Vanguard hướng dẫn các nhân viên nam da trắng của mình chấp nhận những lời chỉ trích “không thoải mái” về thành kiến ​​phân biệt chủng tộc của họ đối với người thiểu số. United Airlines đặt hạn ngạch về chủng tộc và giới tính để thuê phi công mới, và Bank of America thông báo rằng họ sẽ cung cấp các khoản thế chấp không cần trả trước cho những người thiểu số muốn mua nhà.

Ngành công nghiệp ESG

ESG không chỉ là một hệ tư tưởng; nó cũng là một ngành công nghiệp. Các quỹ đầu tư và các tài sản ESG khác đã phát triển nhanh chóng trong thập kỷ qua để đạt mức 55 nghìn tỷ USD hiện tại trên toàn thế giới. Tài sản ESG được dự đoán sẽ tăng lên 100 nghìn tỷ USD vào năm 2025.

Để hiểu quy mô của con số này, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của toàn nước Mỹ hiện là khoảng 21 nghìn tỷ USD. Ngành ESG là rất lớn và có sức lan tỏa; nó rất béo bở; và nó đã tạo ra một mạng lưới rộng lớn gồm những người có quyền lợi liên quan – nhà tư vấn, cơ quan xếp hạng, kế toán, nhà quản lý đầu tư và đại lý ủy quyền. Thông thường, các công ty áp đặt xếp hạng ESG đối với các công ty, quốc gia và thậm chí cả các tiểu bang của Mỹ cũng đồng thời cung cấp dịch vụ tư vấn có trả tiền để giúp các đối tượng trên cải thiện xếp hạng của mình.

Động lực chính của phong trào ESG là các ngân hàng và quỹ đầu tư ở Phố Wall, vốn kiểm soát nguồn vốn cho nền kinh tế thế giới. Ba nhà quản lý tài sản lớn nhất, BlackRock, Vanguard và State Street, cùng nhau kiểm soát hơn 20 nghìn tỷ USD tài sản được quản lý. Bởi vì họ quản lý các quỹ theo dõi các chỉ số chứng khoán, họ sở hữu cổ phần trong hầu hết các tập đoàn được đưa vào các chỉ số thị trường như S&P 500.

“Nếu bạn chỉ nhìn vào BlackRock, thì đó là cổ đông lớn thứ nhất, thứ hai hoặc thứ ba của 80% công ty trong S&P 500”, ông Andrew Puzder, cựu Giám đốc điều hành của CKE Restaurants, nói với The Epoch Times. “Họ sử dụng quyền biểu quyết khổng lồ đó, không chỉ để thúc đẩy chương trình kinh tế cánh tả này, mà còn đặt nó lên trên nghĩa vụ tạo ra lợi nhuận cho các nhà đầu tư của các công ty\”.

Ông Will Hild, Giám đốc điều hành của Consumers’ Research, nói với The Epoch Times rằng “cách mà các nhà quản lý quỹ này sử dụng ESG để thúc đẩy quan điểm chính trị cấp tiến là rất đa dạng. Cách đầu tiên và có lẽ là cách công khai nhất là họ có thể bỏ phiếu cho những cổ phiếu mà họ đang quản lý”.

“Cách nhẹ nhàng hơn, kiểu như ít công khai hơn là họ có cái mà họ gọi là các cuộc họp gắn kết với lãnh đạo công ty về những vấn đề này\”, ông Hild nói. “Và khi họ xuất hiện, họ không nói: này, chúng tôi chỉ đại diện cho chính mình, họ nói rằng chúng tôi đại diện cho quyền sở hữu 7,5-20% cổ phần giao dịch công khai của bạn. BlackRock, State Street và Vanguard cùng nhau sẽ là cổ đông lớn nhất của 90% S&P 500”.

Phát biểu tại một hội nghị của New York Times vào năm 2017, Giám đốc điều hành BlackRock Larry Fink dường như đã nhấn mạnh điểm này, nói rõ: “Các hành vi sẽ phải thay đổi và đây là điều chúng tôi yêu cầu các công ty. Bạn phải ép buộc việc thực hiện các hành vi và tại BlackRock, chúng tôi đang ép buộc việc thực hiện các hành vi”. Hàng năm, ông Fink viết thư cho các CEO, đặt ra các ưu tiên cho năm tới.Giám đốc điều hành BlackRock, ông Larry Fink, phát biểu tại một diễn đàn trong lễ khai mạc Sáng kiến ​​Toàn cầu Clinton (CGI), một cuộc họp của các nhà lãnh đạo quốc tế tại Thành phố New York, Mỹ, vào ngày 19/09/2022. (Ảnh: Spencer Platt/Getty Images)

“Nếu bạn đọc lá thư hàng năm của ông ấy gửi cho các CEO, thì Larry Fink thực sự nghĩ rằng ông ấy cần phải nói với các CEO trên thế giới hàng năm về suy nghĩ của BlackRock\”, ông Puzder nói. “Ông ấy không cần phải đến mọi cuộc họp cổ đông, ông ấy chỉ nói với họ những việc cần làm trong một lá thư. Và bức thư vào năm trước nói rằng chúng ta cần phải đạt được mức phát thải carbon ròng bằng không vào năm 2050, điều sẽ đòi hỏi sự chuyển đổi của toàn bộ nền kinh tế”.

Bất chấp những lời hoa mỹ và tư cách thành viên trong các tổ chức ESG toàn cầu khác nhau, BlackRock đã kịch liệt phủ nhận việc họ sử dụng ảnh hưởng của mình để thúc đẩy một chương trình chính trị. Trả lời một lá thư từ 19 Tổng chưởng lý của các tiểu bang, những người khẳng định rằng “BlackRock đã sử dụng tài sản của công dân để gây áp lực buộc các công ty tuân thủ các thỏa thuận quốc tế như Thỏa thuận Paris, thứ buộc loại bỏ từng bước nhiên liệu hóa thạch”, BlackRock phản bác lại rằng quỹ của công ty được đánh giá cao từ góc độ hiệu quả và rằng “sự tham gia của chúng tôi vào các sáng kiến ​​này hoàn toàn phù hợp với nghĩa vụ ủy thác của chúng tôi”.

Các tổ chức tài chính khác đã cam kết hỗ trợ cho phong trào ESG bao gồm Bank of America, Citibank, Goldman Sachs, JPMorgan Chase, Morgan Stanley, Wells Fargo, HSBC, Deutsche Bank và UBS. Và khi cam kết trung thành với các mục tiêu ESG, các tập đoàn không chỉ liên kết với nhau mà còn với các chính phủ.

Liên kết với chính phủ

“Ngày càng khó để biết khu vực tư nhân kết thúc ở đâu và chính phủ bắt đầu ở đâu”, ông Alex Newman, Giám đốc điều hành của Liberty Sentinel Media, nói với The Epoch Times. \”Chúng ta đang chứng kiến ​​​​sự hợp nhất của cả hai\”.

“Theo kinh nghiệm của tôi, các ngân hàng lớn ở Phố Wall không phải là tổ chức từ thiện”, ông Vivek Ramaswamy, người sáng lập Strive Asset Management, nói với The Epoch Times. “Bạn hãy xem những công ty nào được lợi thông qua các gói của chính phủ, chẳng hạn như ai nhận được các gói kích thích COVID-19; rất nhiều trong số đó chảy qua BlackRock”.

Tom Jones, Chủ tịch của American Accountability Foundation, nói với The Epoch Times: “Những gì chúng ta đang thấy là hiện tượng trao đổi nhân lực cấp cao giữa lĩnh vực công và tư ở Washington. Chúng ta đang thấy những nhà hoạt động cánh tả, cho dù họ đang ở trong chính quyền hay ở Đồi Capitol, thay vì rời bỏ những vị trí đó và đến Phố K [phố của các công ty vận động hành lang] để trở thành những người vận động hành lang ở Washington, những gì chúng ta đang thấy bây giờ là họ sẽ đến Phố Wall. Và họ đang sử dụng ảnh hưởng to lớn mà các công ty Phố Wall này có để thực sự thúc đẩy chính sách ở cấp tiểu bang và địa phương theo cách mà họ chưa từng làm trước đây”.Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Brian Deese phát biểu trong cuộc họp báo tại Phòng họp báo James S. Brady của Tòa Bạch Ốc ở Washington, Mỹ, vào ngày 31/03/2022. (Ảnh: Nicholas Kamm/AFP qua Getty Images)

Ông Brian Deese, chẳng hạn, hiện là Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia, là người đứng đầu toàn cầu về đầu tư bền vững tại BlackRock, ông Hild lưu ý.

“Và bạn có Tom Donilon, người hiện được giao phụ trách một phần quan trọng trong chính sách đối ngoại của chúng ta, liên quan tới Trung Quốc. Và một lần nữa, ông ấy tới từ BlackRock và còn nhiều trường hợp khác trong danh sách\”.

“Chính quyền Biden có rất nhiều nhân sự là cựu nhân viên của BlackRock, và trong một số trường hợp, một số vấn đề mà họ đã xử lý khi còn ở BlackRock thậm chí còn đáng lo ngại. Chẳng hạn, ông Tom Donilon đã khuyến nghị các khách hàng khi ông ấy ở đó rằng họ nên tăng gấp ba lần khoản đầu tư vào Trung Quốc, và giờ ông ấy phụ trách một phần chính sách đối ngoại của chính quyền Biden có liên quan tới Trung Quốc\”.

Tính phi dân chủ của ESG 

Điều nổi bật nhất về ESG là làm thế nào, khi liên kết các tập đoàn với chính phủ dưới một mục đích chung, nó có thể tạo ra một cấu trúc quyền lực mới thường xuyên thay thế luật pháp quốc gia và đi ngược lại Hiến pháp. Hợp tác với các cơ quan chính phủ, các tập đoàn đã tham gia vào việc thực thi, kiểm duyệt cũng như theo dõi không cần lệnh, thường xuyên thực hiện những việc mà chính phủ bị cấm làm theo luật định.

Một số người tin rằng liên minh công – tư này, thứ vượt qua các thể chế dân chủ, là cần thiết vì những cuộc khủng hoảng mà nhân loại đang phải đối mặt – bao gồm biến đổi khí hậu và phân biệt chủng tộc – là rất nghiêm trọng.

“Khủng hoảng khí hậu liên quan đến an ninh con người, an ninh kinh tế, an ninh môi trường, an ninh quốc gia và chính sự sống của hành tinh”, Tổng thống Joe Biden nói trong bài phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh COP27 của Liên Hợp Quốc vào ngày 11/11.

Kêu gọi một “cuộc cách mạng bền vững” tại hội nghị COP27, cựu Phó Tổng thống Al Gore đã lên án “nền văn hóa chết chóc bao quanh việc chúng ta nghiện nhiên liệu hóa thạch bằng việc đào bới các dạng sống đã chết và đốt chúng một cách liều lĩnh theo cách tạo ra nhiều cái chết hơn”.

Nhưng những người khác cảnh giác về sự tập trung quyền lực và thẩm quyền vào tay quá ít người, và việc công chúng mất tiếng nói hoặc quyền bỏ phiếu trong các quyết định quan trọng như vậy về tương lai.

“Làm thế nào bạn giải quyết bất bình đẳng chủng tộc hoặc biến đổi khí hậu toàn cầu, đây là những câu hỏi đủ quan trọng mà chúng ta nên giải quyết thông qua tự do ngôn luận và tranh luận tại quảng trường công cộng bằng cách đưa mọi người vào văn phòng công chịu trách nhiệm trước cử tri Mỹ. Các công ty không chịu trách nhiệm [cho điều đó], BlackRock không chịu trách nhiệm, Larry Fink không chịu trách nhiệm”, ông Ramaswamy nói.Cờ bay phía trên lối vào tòa nhà văn phòng BlackRock, ngày 16/01/2014, tại thành phố New York, Mỹ. (Ảnh: Andrew Burton / Getty Images)

“Đây là trọng tâm của câu hỏi từng là vấn đề vào năm 1776, khi chúng ta nói rằng dù tốt hay xấu, công dân quyết định cách giải quyết những câu hỏi chính trị chung này thông qua quy trình chính trị nơi tiếng nói và phiếu bầu của mọi người đều có giá trị như nhau”.

Giáo sư Tài chính Đại học New York Aswath Damodaran nói với Viện Tài chính Praha vào tháng 11/2021: “Bạn có thực sự muốn Larry Fink và Jamie Dimon quyết định điều gì tốt hay xấu cho thế giới không? Bạn đã nhượng lại thứ nên là trách nhiệm của bạn với tư cách là một cử tri, với tư cách là một công dân, cho các CEO của các công ty. Điều đó chưa từng mang lại điều gì tốt đẹp cả\”.

Bảo Nguyên

Theo Kevin Stocklin – The Epoch Times